• το Υπνοδωμάτιο

    Laografiko Mouseio Perachoras Το Υπνοδωμάτιο

Το καλαίσθητο

υπνοδωμάτιο της οικογένειας

Το υπνοδωμάτιο : Χώρος ξεχωριστός, μεγάλος, ευρύχωρος και ιδιαίτερα περιποιημένος η κρεβατοκάμαρα του ζευγαριού στο περαχωρίτικο σπίτι. Εκεί κοιμούνταν παρέα οι γονείς και τα παιδιά και σε ορισμένες περιπτώσεις το δωμάτιο διέθετε τζάκι για τις κρύες νύχτες του χειμώνα. Το νυφικό κρεβάτι ήταν σιδερένιο, βαρύ, πολύ παλιό με σκαλιστές λεπτομέρειες και στολισμένο με τον πολύ προσεγμένο κρεβατόγυρο, που άλλοτε ήταν κεντημένος στο χέρι και άλλοτε πλεχτός.

Το κρεβάτι, τις «καλές μέρες» ήταν στρωμένο με τα καλύτερα ζευγάρια σεντόνια, όλα προικιά της νύφης χειροποίητα με ατραντέ, πλεχτή στο χέρι κουβέρτα και κεντημένες μαξιλαροθήκες. Στα πόδια του κρεβατιού έβαζαν θερμοφόρα για τις κρύες νύχτες του χειμώνα και στον τοίχο δίπλα στο κρεβάτι ήταν κρεμασμένες υφαντές μεγάλες, εντυπωσιακές «πάντες» με πολύχρωμα σχέδια και κεντήματα κι αυτές για να ζεσταίνουν τους κρύους τοίχους και να ομορφαίνουν ακόμα περισσότερο το υπνοδωμάτιο. Στα παράθυρα, τον χειμώνα, κρέμονταν βαριές, κεντημένες στο χέρι κουρτίνες, ενώ το καλοκαίρι λευκές με κέντημα κοφτό

To εικονοστάσι

Πάνω απ’ το κρεβάτι στον τοίχο ήταν στερεωμένο το ξύλινο εικονοστάσι με τα παλιά εικονίσματα που είχαν, συνήθως, ζωγραφισμένους τους αγίους προστάτες της οικογένειας και η στεφανοθήκη με τα γαμήλια στέφανα του ζευγαριού, που έμεναν εκεί για μια ζωή, μέχρι που ο θάνατος να τους χωρίσει”.

Στο εικονοστάσι πάντα «έκαιγε» το ποτηροκάντηλο στη γυάλινη καντήλα με τη μαυρισμένη από την καπνιά του καντηλιού μακριά αλυσίδα του και μέσα σ’ αυτό υπήρχε μπουκαλάκι με αγιασμό, σταυρό με βάγια, λουλούδια από τον Επιτάφιο ή τον Σταυρό, η σφραγίδα για τα πρόσφορα και το μεταλλικό θυμιατό. Στον τοίχο με τα εικονίσματα υπήρχαν ακόμα περίτεχνοι σταυροί διακοσμημένοι με μπουκέτα λουλουδιών και άγκυρες, κεντημένοι με χρυσοκλωστές και στολισμένοι με ημιπολύτιμες πέτρες και χάντρες, χειροποίητες δημιουργίες, συνήθως, των φυλακισμένων.

Η κούνια του μωρού

Δίπλα από το κρεβάτι του ζευγαριού βρισκόταν η κούνια του μωρού με τα βαφτιστικά του κοσμήματα («Παναγίτσα», «Αϊ-Στυλιανός», «φυλακτά» «σταυρουδάκια», «ματάκια» για προστασία από τη βασκανία). Η κούνια, ξύλινη ή μεταλλική ήταν ψηλή, στο ύψος του κρεβατιού για να μπορούν από κει να κουνούν το μωρό για να ησυχάζει.
Σ’ αυτήν κρέμονταν οι φασκιές, μακριές υφασμάτινες λωρίδες με τις οποίες τύλιγαν σφιχτά το μωρό, για να «δέσουν» τα κόκκαλά του και γίνει γερό. Κάτω, το καρεκλάκι με το γιογιό για το μωρό και το δοχείο νυκτός για το ζευγάρι ή τα μεγαλύτερα παιδιά.
Στην κρεβατοκάμαρα υπήρχαν ακόμα τα  «στρέφτια», σίδερα με ημικυκλικά πόδια, στα οποία πάνω έβαζαν σανίδια και χρησιμοποιούνταν για κρεβάτια των παιδιών, το λαβομάνο με λεκάνη, κανάτα και κούπα για νερό, η «Καλημέρα» με τον καθρέφτη και την κρεμασμένη υφαντή πετσέτα με τα μακριά κρόσσια. Το πρωί, όταν ξυπνούσε το ζευγάρι, η σύζυγος έριχνε νερό με την κανάτα για να νιφτεί ο άντρας της και του έδινε «πεσκίρι», προσόψιο να σκουπιστεί.

Η κούνια του μωρού

Δίπλα από το κρεβάτι του ζευγαριού βρισκόταν η κούνια του μωρού με τα βαφτιστικά του κοσμήματα («Παναγίτσα», «Αϊ-Στυλιανός», «φυλακτά» «σταυρουδάκια», «ματάκια» για προστασία από τη βασκανία). Η κούνια, ξύλινη ή μεταλλική ήταν ψηλή, στο ύψος του κρεβατιού για να μπορούν από κει να κουνούν το μωρό για να ησυχάζει.
Σ’ αυτήν κρέμονταν οι φασκιές, μακριές υφασμάτινες λωρίδες με τις οποίες τύλιγαν σφιχτά το μωρό, για να «δέσουν» τα κόκκαλά του και γίνει γερό. Κάτω, το καρεκλάκι με το γιογιό για το μωρό και το δοχείο νυκτός για το ζευγάρι ή τα μεγαλύτερα παιδιά.
Στην κρεβατοκάμαρα υπήρχαν ακόμα τα  «στρέφτια», σίδερα με ημικυκλικά πόδια, στα οποία πάνω έβαζαν σανίδια και χρησιμοποιούνταν για κρεβάτια των παιδιών, το λαβομάνο με λεκάνη, κανάτα και κούπα για νερό, η «Καλημέρα» με τον καθρέφτη και την κρεμασμένη υφαντή πετσέτα με τα μακριά κρόσσια. Το πρωί, όταν ξυπνούσε το ζευγάρι, η σύζυγος έριχνε νερό με την κανάτα για να νιφτεί ο άντρας της και του έδινε «πεσκίρι», προσόψιο να σκουπιστεί.

Τα προικιά

Στο υπνοδωμάτιο σε μεγάλα μπαούλα – μεταλλικά με περίτεχνα σφυρήλατα σκαλίσματα – σε ζωγραφισμένες ξύλινες κασέλες ή σε ξυλόγλυπτες ντουλάπες τα νεότερα χρόνια φυλάσσονταν τα προικιά της νύφης και του γαμπρού: σεντόνια, κουβέρτες και άλλα βαριά σκεπάσματα, χράμια, κεντήματα, τραπεζομάντηλα, πετσέτες, μαξιλάρια, γυναικεία εσώρουχα από μεταξωτό υφαντό ύφασμα με κοφτό κέντημα και δαντέλα χειροποίητη, τα κοσμήματα κι οι φορεσιές της οικογένειας (κολονάτα πουκάμισα και πουκαμίσες, σεγκούνια, μισοφόρια, μαντήλες, μπόλιες, φουστανέλες, γιλέκα, γαμπριάτικο κοστούμι κ.ά.).

ΠΗΓΕΣ  – Νικόλαος Γεωργίου / Εκπαιδευτικός Π.Ε.70
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ – Γεωργία Ράπτη