Ευγένιος Ντελακρουά
ο καλλιτέχνης της επανάστασης
Ο Ευγένιος Ντελακρουά ήταν Γάλλος ρομαντικός ζωγράφος του 19ου αιώνα, ο οποίος επηρέασε τη ζωγραφική συμβάλλοντας στην ανάπτυξη του ιμπρεσιονισμού. Γεννήθηκε στο Σαρεντόν-Σαιντ-Μορίς στις 26 Απριλίου του 1798. Eμπνεύστηκε από ιστορικά γεγονότα, όπως η Γαλλική και η Ελληνική Επανάσταση και συνέβαλλε στην ανάπτυξη του ιμπρεσιονισμού, καλλιεργώντας μια ατμόσφαιρα αγωνίας και φρίκης, η οποία όμως παρουσιάζεται με πολλή τρυφερότητα, με έντονα χρώματα και δυνατές αντιθέσεις σκιάς και φωτός. Την εποχή αυτή τα απελευθερωτικά κινήματα ξεπηδούν το ένα μετά το άλλο.
Το 1824 σε ηλικία 24 ετών παρουσίασε τον πρώτο του πίνακα στο Παρίσι. Απεικόνιζε τις θηριωδίες των Τούρκων στον άμαχο πληθυσμό και ευαισθητοποίησε τη γαλλική κοινωνία. Πηγή έμπνευσης ήταν η σφαγή χιλιάδων Ελλήνων της Χίου από τους Οθωμανούς, που είχε γίνει δύο χρόνια νωρίτερα ως αντίποινα για τον ξεσηκωμό τους….
Στους πίνακες του Ντελακρουά, το πρόσωπο των Τούρκων συμβόλιζε την τυφλή, βίαιη δύναμη και το πρόσωπο των Ελλήνων την ελευθερία και τον πολιτισμό. Όπως ανέφερε στο Ημερολόγιο του το 1822 «Όταν οι Τούρκοι προφταίνουν τους λαβωμένους στο πεδίο της μάχης, η ακόμη και τους αιχμαλώτους τους λένε: Μη φοβάσαι και τους χτυπούν στο πρόσωπο με τη λαβή του σπαθιού τους για να τους κάνουν να σκύψουν το κεφάλι: τους το παίρνουν με μια σπαθιά!…»…
Ο Ευγένιος Ντελακρουά πέθανε το 1863 στο Παρίσι. Η ελληνική επανάσταση αποτέλεσε βασικό θέμα των έργων που ζωγράφισε καθ΄ όλη τη διάρκεια της ζωής του. Σκοπός του ήταν να αναδείξει το δράμα των Ελλήνων που πολέμησαν με σθένος και αυτοθυσία τους κατακτητές τους. Η συμβολή του στην ελληνική προσπάθεια είναι ανεκτίμητη καθώς συγκίνησε και κινητοποίησε για πολλές δεκαετίες τους Ευρωπαίους πολίτες, καθώς η Ελλάδα συνέχισε για πολλά χρόνια μετά την ανεξαρτησία της, τους απελευθερωτικούς πολέμους….
Άλλα έργα του
- «Θάνατος του Σαρδανάπαλου»
- «Η Ελευθερία οδηγεί το Λαό»
- «Καβαλάρης Έλληνας αγωνιστής»
- «Οι Φανατικοί της Ταγγέρης»
- Ο Σουλτάνος του Μαρόκου και η Ακολουθία του
- «Το Ναυάγιο του Δον Χουάν»
- «Η Μήδεια πριν σκοτώσει τα παιδιά της»
- «Η είσοδος των Σταυροφόρων στην Κωνσταντινούπολη»
1824 | Μουσείο Λούβρου, Παρίσι
Η σφαγή της Χίου
Ο πίνακας αυτός το 1824 πήρε το Χρυσό Μετάλλιο Δευτέρας Τάξεως και σήμερα κοσμεί το μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι. Σ’ αυτόν, ο Ευγένιος Ντελακρουά απεικονίζει τη τουρκική θηριωδία στο νησί της Χίου, όπου 20.000 άνθρωποι σφαγιάστηκαν, η πόλη και τα χωριά καταστράφηκαν και αφανίστηκε σχεδόν όλος ο πληθυσμός του νησιού. Αυτός ο πίνακας αποτέλεσε μοχλό ανατροπής της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης προς την αξία του αγώνα των Ελλήνων για την ελευθερία.
Στο μπροστινό μέρος του πίνακα παρατηρείται ιδιαίτερα έντονη η αγωνία και η απελπισία στα πρόσωπα των ανθρώπων, με τη μάνα που είναι ξαπλωμένη με το μωρό της στην αγκαλιά στο δεξί άκρο του πίνακα, τα δύο αγκαλιασμένα παιδιά στο αριστερό άκρο που περιμένουν το θάνατο, το ταλαιπωρημένο αντρόγυνο στο κέντρο του πίνακα μαζί με την ηλικιωμένη γυναίκα που κοιτάζει προς τον ουρανό μ’ ένα βλέμμα απελπισίας στα μάτια της και, τέλος, τον Τούρκο καβαλάρη στα δεξιά που αρπάζει μια Ελληνοπούλα και τη δένει στο άλογό του, έτοιμος να τραβήξει το σπαθί του.
Στο βάθος του πίνακα ο σκεπασμένος με καπνό ουρανός και το καμένα σπίτια ολοκληρώνουν την εικόνα της καταστροφής. Στο έργο αυτό προβάλλεται έντονη η συγκίνηση που θέλει να μεταφέρει ο Ευγένιος Ντελακρουά εμπνεόμενος από τον φιλελληνισμό και την Ελληνική Επανάσταση. Η συναισθηματική φόρτιση που εκπέμπει το πρόσωπο της ηλικιωμένης γυναίκας στο κέντρο του πίνακα έρχεται σε αντίθεση με το σκληρό πρόσωπο του Τούρκου καβαλάρη, ενώ η έλλειψη της συμμετρίας, τα λαμπερά χρώματα και τα πυρπολημένα χωριά στο βάθος του πίνακα συγκλονίζουν το θεατή.
1826 | Μουσείο Καλών Τεχνών του Μπορντώ
Η Ελλάδα στα ερείπια του Μεσολογγίου
Η ηρωική έξοδος των Μεσολογγιτών το 1826 και ο θάνατος του αγαπημένου του Λόρδου Μπάιρον στο Μεσολόγγι συγκλονίζουν τον καλλιτέχνη. Ο Ευγένιος Ντελακρουά ζωγραφίζει έναν ακόμη εντυπωσιακό πίνακα, με τίτλο «Η Ελλάδα ξεψυχώντας στα ερείπια του Μεσολογγίου» και είναι εμπνευσμένος από την μάχη των Ελλήνων στην τρίτη πολιορκία του Μεσολογγίου.
Η Ελλάδα παρουσιάζεται απελπισμένη να στέκεται πάνω στα πτώματα των αγωνιστών. Φοράει ελληνική παραδοσιακή φορεσιά, ξεκούμπωτη στο στήθος. Είναι στραμμένη προς τον θεατή με τα χέρια σε στάση απόγνωσης, και το πρόσωπο σε τρία τέταρτα στραμμένο προς τα αριστερά. Στέκει όρθια επάνω στα ερείπια του Μεσολογγίου, που έχουν καταπλακώσει έναν αγωνιστή. Στο βάθος ένας μαύρος άνδρας με κίτρινο τουρμπάνι που συμβολίζει τον εχθρό καρφώνει μια σημαία στο έδαφος
1826 | Art Institute , Σικάγο
Η μάχη του Γκιαούρ με τον πασά
Η μάχη του Γκιαούρη και του Χασάν είναι ένα από τα κορυφαία πρώιμα έργα ζωγραφικής του Ευγένιου Ντελακρουά που απεικονίζουν μάχες. Ο πίνακας είναι εμπνευσμένος από το ποίημα του Λόρδου Μπάιρον Ο Γκιαούρης. Ο Μπάιρον έγραψε το ποίημα το 1813 και μεταφράστηκε στα γαλλικά το 1824, το έτος κατά το οποίο ο Μπάιρον πέθανε στην Ελλάδα αγωνιζόμενος στον αγώνα για την ελληνική ανεξαρτησία από τους Τούρκους. Ο Ευγένιος Ντελακρουά τελείωσε τον πίνακα δυο χρόνια αργότερα, το 1826, προορίζοντάς τον για μια παρισινή έκθεση προς όφελος του ελληνικού σκοπού.
Το γενικό θέμα περιλαμβάνει πάθος για εκδίκηση, και πάλη μεταξύ δυο διαφορετικών κόσμων σε ένα εξωτικό πεδίο μάχης, την Οθωμανική Ελλάδα. Ο πίνακας απεικονίζει την δραματική κορύφωση του ποιήματος όταν ο γκιαούρης -δηλαδή ο άπιστος- εκδικείται το θάνατο της ερωμένης του από τα χέρια του Τούρκου Χασάν.
