H Περαχώρα
κωμόπολη του νομού Κορινθίας, βρίσκεται σε απόσταση 11 χλμ βόρεια του Λουτρακίου και αποτελεί την ιστορική έδρα του Δήμου Λουτρακίου – Περαχώρας – Αγίων Θεοδώρων. Είναι χτισμένη σε υψόμετρο 284 μέτρων στη θέση της αρχαίας Περαίας ή Πείραιον με αδιάλειπτη ιστορική παρουσία στον ελληνικό χώρο από τους προϊστορικούς χρόνους έως σήμερα.
Στην περιοχή της Λίμνης Βουλιαγμένης ανακαλύφθηκαν πρωτοελλαδικοί οικισμοί που συνηγορούν στην κατοίκησή της ήδη από το 3.000 π.χ.
Πλήθος αρχαιολογικών ευρημάτων και αρχαίων καταλοίπων αποκάλυψε η αρχαιολογική σκαπάνη σε διάφορες θέσεις της ενδοχώρας της χερσονήσου της Περαχώρας: Άγιος Δημήτριος, νεκρόπολη κάτω από το σημερινό χωριό, ΄Αγιος Βλάσιος, Ασπρόκαμπος, Σέλκι, Σκάλωμα, στη Λίμνη Βουλιαγμένη και ασφαλώς στο ακρωτήριο Μελαγκάβι, όπου ο Άγγλος αρχαιολόγος – διευθυντής της Βρετανικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών – Humfry Payne, πρώτος ανασκαφέας της περιοχής τη δεκαετία του 1930, έφερε στο φως το περίφημο Ηραίον, με τον αρχαίο οικισμό του και τα δύο θερά της Ήρας Ακραίας και της Ήρας Λιμενίας, που χρονολογούνται στον 9ο και 8ο αιώνα π.Χ. αντίστοιχα.
Η περιοχή άλλοτε υπό την κυριαρχία των Μεγαρέων και άλλοτε υπό τον έλεγχο των Κορινθίων αναπτύσσεται και ανθεί ιδιαίτερα για πολλούς αιώνες κατά την διάρκεια των αρχαϊκών, κλασσικών και ελληνιστικών χρόνων. Μετά την καταστροφή της Κορίνθου από τους Ρωμαίους, το 146 π.Χ, επήλθε πορεία παρακμής και σταδιακή ερείπωση του οικισμού του Πειραίου.
Η περιοχή εμφανίζεται στο ιστορικό προσκήνιο και πάλι κατά τους ύστερους βυζαντινούς χρόνους, με το νέο Βυζαντινό της όνομα Περαχώρα, εγκαταλείποντας την αρχαία ονομασίας της ενώ μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Λατίνους Σταυροφόρους της Δ’ Σταυροφορίας το 1204 και την διανομή του βυζαντινού κράτους από τους Δυτικούς κατακτητές η περιοχή της Περαχώρας που ανήκε τότε στην επικράτεια των Μεγάρων, παραχωρήθηκε διαδοχικά σε Λατίνους ηγεμόνες.
Κατά τη διάρκεια της Φραγκοκρατίας αρχίζει να σημειώνεται μια ιδιαίτερη κινητικότητα στην περιοχή της Περαχώρας – που φαίνεται την εποχή εκείνη να ελέγχει όλους τους γειτονικούς οικισμούς της – και παραχωρείται σύμφωνα με το Χρονικό του Μορέως – στον Φράγκο ευγενή πρωτοβεστιάριο και καγκελλάριο του Πριγκιπάτου της Αχαΐας το 1303, Βενιαμίν της Καλαμάτας. Η Περαχώρα κατοικείται κυρίως σε οικισμούς στην παραλιακή ζώνη και η ετήσια φορολογική της απόδοση υπολογιζόταν σε 6.000 υπέρπυρα (χρυσά βυζαντινά νομίσματα).
Την εποχή της Λατινοκρατίας η περιοχή της Κορινθίας και ο γενικότερος χώρος της Περαχώρας δέχεται το πρώτο πρόνοιασμα Αρβανιτών, οι οποίοι συνδέονται με τις προσπάθειας των Λατίνων Ηγεμόνων (Φράγκων, Καταλανών και Φλωρεντιανών) να κυριαρχήσουν στο Δουκάτο των Αθηνών από το 1205-1456. Οι Λατίνοι χρησιμοποιούσαν στις πολεμικές επιχειρήσεις του ως μισθοφόρους τους εμπειροπόλεμους Αρβανίτες, ανταλλάσσοντας μέρος των υπηρεσιών τους με παραχώρηση γαιών σ΄αυτούς στις περιοχές που κατακτούσαν.
Δερβενοχώρια
Στα τέλη του 18ου αιώνα, η Περαχώρα οργανωμένη πια κοινότητα ανήκει στα ξακουστά Δερβενοχώρια (Κούντουρα, Βίλια, Μπίσια, Μάζι, Μέγαρα, Εξαμίλια) που οι κάτοικοί τους διατηρούν ειδικά προνόμια από τους Οθωμανούς, ως φύλακες των ορεινών διαβάσεων (στενών περασμάτων) των Μεγάλων Δερβενίων των Γερανείων. Η Περαχώρα διαδραμάτισε σπουδαίο ρόλο κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 και έγινε τόπος σημαντικών ιστορικών εξελίξεων.
Πρωτοστατεί στον ξεσηκωμό της Κορινθίας, (Επανάσταση των Φιλικών των Δερβενοχωρίων, 15 Μαρτίου 1821) με αρχηγό τον Φιλικό Γεώργιο Διδασκαλόπουλο ενώ στις 26 και 27 Σεπτεμβρίου 1822 κατά τη διεξαγωγή της ιστορικής Μάχης της Περαχώρας, οι Περαχωρίτες και οι λοιπές ελληνικές δυνάμεις με επικεφαλής τον Νικηταρά τον «Τουρκοφάγο» και την παρουσία σπουδαίων οπλαρχηγών (Δημήτριου Υψηλάντη, Παπαφλέσσα, Οδυσσέα Ανδρούτσου κ.α.) αντιμετώπισαν με επιτυχία τους Οθωμανούς του Δράμαλη, που εγκλωβισμένοι στην Κόρινθο μετά την ήττα τους στα Δερβανάκια, προσπάθησαν να καταλάβουν την Περαχώρα και στη συνέχεια να διαφύγουν στην Ρούμελη.
Μετά την Απελευθέρωση
Αλλά και μετά την Απελευθέρωση της Ελλάδας και την επίτευξη της Εθνικής Ανεξαρτησίας, η Περαχώρα παρέμεινε στο ιστορικό προσκήνιο ως έδρα της Επαναστατικής Κυβέρνησης των Συνταγματικών, συνεχίζοντας, τους αγώνες των Ελλήνων για Δημοκρατία στο νεοσύστατο Ελληνικό κράτος, για την κατοχύρωση και τον σεβασμό των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη.
Στην Περαχώρα, στον ιστορικό ναό των Παμμεγίστων Ταξιαρχών έλαβαν χώρα το 1832 οι συνεδριάσεις της αντι-συνέλευσης / αντικαποδιστριακής (Δ΄ κατ’ επανάληψιν Εθνική Συνέλευσις 1831-1832), της Κυβέρνησης των Συνταγματικών (Ιωάννη Κωλέττη, Ανδρέα Ζαΐμη, Γεώργιου Κουντουριώτη) και λοιπών αντικυβερνητικών πληρεξουσίων.
Ο πρώτος Δήμος
Το 1834 με Βασιλικό Διάταγμα του Όθωνα σχηματίστηκε για πρώτη φορά στην νεότερη ιστορία του τόπου ο Δήμος Περαχώρας (Δήμος Περαχωριτών) με έδρα την Περαχώρα που για πολλά χρόνια συμπεριελάμβανε στην επικράτειά του πολλούς οικισμούς της ευρύτερης περιοχής. Στα επόμενα χρόνια η Περαχώρα θα διατηρήσει μεγάλο αριθμό κατοίκων που ασχολούνταν κυρίως με την κτηνοτροφία, τη γεωργία (παραγωγή εκλεκτού ελαιόλαδου και του περίφημου περαχωρίτικου κρασιού) καθώς και με τη ρητινοσυλλογή στα πυκνά δάση της.
Με την Υποστήριξη
MUSEUM EVOLUTION | www.muevo.gr
