Ο ιστορικός ναός

των Παμμεγίστων Ταξιαρχών Περαχώρας

Ναός Παμμεγίστων Ταξιαρχών - Λαογραφικό Μουσείο Περαχώρας

Ο καθεδρικός ναός των Παμμεγίστων Ταξιαρχών Περαχώρας ανεγέρθηκε περίπου στα μέσα του 18ου αιώνα. Ήταν τρίκλιτη, θολωτή και κεραμοσκεπής βασιλική. Ο νότιος τοίχος υποστηριζόταν με δύο (2) αντηρίδες και βορειοδυτικά του ναού υπήρχε ψηλό καμπαναριό. Ο κυρίως ναός είχε διαστάσεις 15μ. Χ 8,75μ. ενώ το Ιερό Βήμα 9,50μ. Χ 3,25μ.

Ήταν ευρύχωρη εσωτερικά εκκλησία που τα τρία κλίτη της χωρίζονταν με δύο σειρές πεσσών, τετράπλευρων στύλων, επτά (7) σε κάθε σειρά. Πάνω στους πεσσούς στηρίζονταν εγκάρσια τόξα που με τη σειρά τους στήριζαν τον κεντρικό θόλο και τους θόλους των παράπλευρων κλιτών. Το τέμπλο του ναού ήταν κτιστό πάχους 0,50μ. και ύψους 2,50μ. με νεότερο ξύλινο επιστέγασμα άνωθεν.

Στον μεσαίο θόλο και νότια ένας μικρός φεγγίτης, στενός σαν πολεμίστρα, άφηνε να μπαίνει ελάχιστο φως στη σκοτεινή εκκλησία, ενώ οι χαμηλές αψίδες που χώριζαν τα κλίτη σε τρία μέρη, δεν επέτρεπαν τον πλούσιο φωτισμό από τα νεότερα παράθυρα του βόρειου και νότιου τοίχου να εισέλθει στο κεντρικό κλίτος του ναού.

Έτσι ένα μυστηριακό σκοτάδι απλωνόταν εκεί που μαζί με τη μυρωδιά του λιβανιού, δημιουργούσε σε κάθε πιστό που εισερχόταν στον ναό μια ιδιαίτερα κατανυκτική ατμόσφαιρα.

Είναι αξέχαστο, πραγματικά, στη μνήμη και στην ψυχή το δέος που ένιωθε κανείς όταν βρισκόταν μόνος μέσα σε τούτη την όμορφη εκκλησιά με τις μεταβυζαντινές τοιχογραφίες και τις παλιές δεσποτικές εικόνες του τέμπλου.
Ο ναός ήταν ολόσωμα αγιογραφημένος αν και στα νεότερα χρόνια ένα μεγάλο μέρος των ακραίων κλιτών είχε ασβεστωθεί. Εξαιρετικής τέχνης τοιχογραφίες με παραστάσεις αγίων και σκηνών της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης κάλυπταν τους πεσσούς, τις παρειές των τόξων, τον θόλο του κεντρικού κλίτους και των παράπλευρων κλιτών καθώς και το Άγιο Βήμα. Ως εικονογράφος του ναού αναφερόταν σε διασωζόμενη επιγραφή – ο Ανδρέας Αναγνώστου που ζωγράφισε το μεσιανό κλίτος κατά το έτος 1767

Τις παραπάνω παραφρασμένες και συμπληρωμένες πληροφορίες για τον ιστορικό ναό κατέγραψε ο φιλόλογος Νίκος Βλαχάκης στο έργο του ΛΟΥΤΡΑΚΙ – ΠΕΡΑΧΩΡΑ / Ιστορία-Τουρισμός-Τέχνη / Αθήναι, 1969

Ο ερευνητής Αλέξης Πετρόπουλος στο πόνημά του «Λουτράκι», αναφέρει πως «η κατασκευή του ναού έχει τη σφραγίδα της τούρκικης φοβέρας. Τα δώδεκα σκαλοπάτια του και οι μικρές πόρτες φτιάχτηκαν έτσι ώστε να μη μπορούν οι κατακτητές να βεβηλώνουν το ναό, μπαίνοντας έφιπποι κατά την ώρα της λειτουργίας, όπως συνήθιζαν».

Ο ιστορικός ναός των Παμμεγίστων Ταξιαρχών Περαχώρας υπήρξε τόπος προσευχής αλλά και χώρος λήψης σημαντικών ιστορικών εθνικών αποφάσεων σπουδαίων Αγωνιστών κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821. Στις 15 Μαρτίου 1821 η Περαχώρα και τα λοιπά Δερβενοχώρια των Γερανείων πρωτοστάτησαν στην Επανάσταση κατά των Τούρκων στην Κορινθία και στις 24 Μαρτίου 1821, παραμονή του Ευαγγελισμού, σε μια επιβλητική και συγκινητική συγκέντρωση των ενόπλων επαναστατών στον ιστορικό ναό των Παμμεγίστων Ταξιαρχών τελέστηκε θεία λειτουργία για να ευλογηθούν τα όπλα των Αγωνιστών, καθώς εκεί είχε στρατοπεδεύσει το ένοπλο σώμα των Δερβενοχωριτών και είχαν αφιχθεί στο κεφαλοχώρι οπλαρχηγοί της Αίγινας, της Κούλουρης, του Πόρου, της Ύδρας, της Σολυγείας και του Φενεού, έτοιμοι όλοι να ξεκινήσουν τον υπέρτατο Αγώνα της Ελευθερίας και να ξεχυθούν προς την Κόρινθο για την κατάληψη του Ακροκορίνθου.

Στον ναό έλαβαν χώρα κατά το 1832 οι συνεδριάσεις της αντι-συνέλευσης / αντικαποδιστριακής (Δ΄ κατ’ επανάληψιν Εθνική Συνέλευσις 1831-1832), της Κυβέρνησης των Συνταγματικών που έδρευε στην Περαχώρα (Ιωάννη Κωλέττη, Ανδρέα Ζαΐμη, Γεώργιου Κουντουριώτη) και λοιπών αντικυβερνητικών πληρεξουσίων.

Ο ναός των Παμμεγίστων Ταξιαρχών Περαχώρας καταστράφηκε ολοσχερώς κατά τη φοβερή νύχτα των φονικών σεισμών της 24ης Φεβρουαρίου 1981 με επίκεντρο τη θάλασσα των Αλκυονίδων Νήσων.

Από τον ιστορικό ναό διασώθηκαν αρκετά κειμήλια. Οι τέσσερις παλαιές δεσποτικές εικόνες του τέμπλου και μια μεγάλη σειρά φορητών εικόνων που φυλάσσονται στον υπόγειο ναό – τον αφιερωμένο, εις ανάμνηση της νύχτας των σεισμών, στην Α΄ και Β΄ Εύρεση της Τιμίας Κεφαλής του Αγίου Προφήτου, Προδρόμου και Βαπτιστού Ιωάννη – κάτωθεν του νέου σημερινού ναού των Παμμεγίστων Ταξιαρχών Μιχαήλ και Γαβριήλ, που ανεγέρθηκε στην ίδια θέση με τον παλαιό. Διασώθηκαν από τα συντρίμμια, επίσης, μερικά τμήματα και σπαράγματα των μεταβυζαντινών τοιχογραφιών του ναού που αποτοιχίστηκαν πριν την οριστική κατεδάφιση κάποιων τοίχων, που παρέμειναν όρθιοι από την οργή και την καταστροφική μανία του εγκέλαδου και φυλάσσονται σήμερα στο Εκκλησιαστικό Μουσείο της Ιεράς Μητρόπολης Κορίνθου και στην οικεία Εφορεία Αρχαιοτήτων Κορινθίας.

Ο ναός των Ταξιαρχών Περαχώρας συμπεριλαμβανόταν στον Διαρκή Κατάλογο των Κηρυγμένων Αρχαιολογικών Χώρων και Μνημείων Ελλάδος σύμφωνα με την ΥΑ 15904/24-11-1962 ΦΕΚ 473/Β/17-12-1962, αλλά μετά τους καταστροφικούς σεισμούς του 1981 με την ΥΑ ΥΠΠΕ/ΑΡΧ/ΒΙ/Φ31/25567/672/15-5-1981- ΦΕΚ 309/Β/29-51981, Περί αποχαρακτηρισμού των ερειπωθέντων μνημείων Ν. Κορινθίας, αποχαρακτηρίστηκε και εγκρίθηκε η κατεδάφισή του, γιατί κατέρρευσε κατά το μεγαλύτερο μέρος του και ό,τι απέμεινε κρίθηκε επικινδύνως ετοιμόρροπο.

Έτσι η Περαχώρα και η ευρύτερη περιοχή της έχασε για πάντα ένα πολύ σημαντικό μνημείο της ανεκτίμητης πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου, δείγμα αντιπροσωπευτικό της ένθερμης θρησκευτικότητας των Περαχωριτών σε αλλοτινές εποχές. Στολίδι, αληθινά, ξεχωριστό και ιδιαίτερο για την τοπική ιστορία της Περαχώρας, ιερή παρακαταθήκη εκείνων που έζησαν εδώ πριν από εμάς, κληροδοτώντας την στις επόμενες γενιές, ως «την αλήθεια» της δικής τους ζωής.

«Οι Ταξάρχες» – έτσι όπως αποκαλούσαν τον αγαπημένο τους ναό οι Περαχωρίτες και οι Περαχωρίτισσες στην καθημερινότητά τους – θα μείνουν παρά ταύτα για πάντα στη μνήμη και στις καρδιές όλων μας με αγαθή ανάμνηση και γλυκιά νοσταλγία, καθώς για πολλούς από εμάς, ο ιστορικός αυτός ναός συνδέθηκε με σημαντικά γεγονότα της προσωπικής και της κοινωνική ζωής μας.

Μετά τον σεισμό του 1981 ο εφοπλιστής Γεώργιος Παναγιώτου Λιβανός καταγόμενος από τα Καρδάμυλα της Χίου ανοικοδόμησε με δική του δαπάνη στην ίδια θέση, εκ θεμελίων, τον νέο Ιερό Ναό των Παμμεγίστων Ταξιαρχών, τον οποίον καθαγίασε μαζί με το κάτωθεν παρεκκλήσιο του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου ο Μακαριστός Μητροπολίτης Κορίνθου κυρός Παντελεήμων την 8ην Νοεμβρίου 1985.

Για να διαβάσετε την ολοκληρωμένη έρευνα του Νικολάου Γεωργίου πατήστε 

ΠΗΓΕΣ & ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ  – Νικόλαος Γεωργίου (Εκπαιδευτικός ΠΕ 70)

Ανακαλύψτε

άλλες Εκκλησίες & Ναούς

Εικόνας της Παναγίας της Αρβανίτισσας
Laografiko Mouseio Perachoras ΄Άγιος Δημήτριος
Ναός Παμμεγίστων Ταξιαρχών - Λαογραφικό Μουσείο Περαχώρας
Εικόνας της Παναγίας της Αρβανίτισσας
Laografiko Mouseio Perachoras ΄Άγιος Δημήτριος
Ναός Παμμεγίστων Ταξιαρχών - Λαογραφικό Μουσείο Περαχώρας