Λίγα λόγια
Το Λαογραφικό Μουσείο Περαχώρας είναι πλεόν γεγονός. Το όραμα για τη δημιουργία και λειτουργία του ήταν πολύ παλιό. Η Περαχώρα έχει τόσο πλούσια και ποικιλόμορφη λαογραφία, ζωντανά έθιμα, πολυποίκιλη μουσικοχορευτική παράδοση με τα ξεχωριστά περαχωρίτικα τραγούδια. Μία καλαίσθητη φορεσιά, αυτής της Μουντάφισσας, με αρχαιοελληνικές και βυζαντινές καταβολές αλλά και ιδιαίτερη τοπική κουζίνα. Αν μη τι άλλο, δικαιούτο εδώ και πολλά χρόνια να διαθέτει ένα λαογραφικό μουσείο για να στεγάσει, να διαφυλάξει και να αναδείξει την ανεκτίμητη πολιτιστική του κληρονομιά.
Η ιδέα, η έμπνευση ,η επιθυμία για το Λαογραφικό Μουσείο Περαχώρας έγιναν πράξεις από την Μαρίκα Γεωργίου όπου η δημιουργία μιας πολιτιστικής ,ιστορικής εστίας ήταν σκοπός ζωής για εκείνη. Το Μουσείο διοικείται από πενταμελές ΔΣ αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας και αποτελεί νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου.
Η προσπάθεια αυτή ολοκληρώθηκε με τη συνεργασία και τη βοήθεια πολλών πρόθυμων ανθρώπων που με αισιοδοξία και προπαντός με υπερηφάνεια και ξεχωριστή τιμή εργάστηκαν για πολύ καιρό για να «στηθεί» το μουσείο εκ του μηδενός. Χωρίς αυτούς και την ανεκτίμητη συνεισφορά τους με κάθε τρόπο στο συλλογικό έργο δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί το όνειρο της δημιουργίας του μουσείου.
Παραλάβαμε με συγκίνηση τη συλλογή, τον πολύτιμο θησαυρό που μας κληροδότησαν και μας εμπιστεύτηκαν ο Κ. Νικολόπουλος, ο κος Μιχαήλ Γεωργίου και πολλοί κάτοικοι της Περαχώρας και τους δώσαμε μία καινούργια στέγη .
Χάρη στην εθελοντική αλληλέγγυα εργασία πολλών ανθρώπων, αφανών εργατών της προσπάθειας, που δούλεψαν ανιδιοτελώς χωρίς αποζημίωση, έγινε και πάλι το μικρό «Περαχωρίτικο θαύμα
ΣΩΤΗΡΙΑ ΛΕΚΚΑ-ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΥ
«ΛΑΤΡΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ»
Η Σωτηρία Λέκκα-Νικολοπούλου ανήκει σε εκείνες τις περιπτώσεις ανθρώπων, που ενώ έφυγαν από τη ζωή και μάλιστα πρόωρα, δε θα ξεχαστούν εύκολα από τη μνήμη των ανθρώπων του τόπου μας. Και τούτο γιατί σημάδεψε με την παρουσία και τη πολυσχιδή δράση της την περιοχή μας, αφήνοντας πίσω της σπουδαίο έργο και ανεκτίμητη παρακαταθήκη στον τόπο που αγάπησε αληθινά όσο λίγοι και που τόσα πρόσφερε σ’ αυτόν και στους ανθρώπους του με ανιδιοτέλεια, χωρίς ποτέ να ζητήσει τίποτα, ως προσωπική ανταπόδοση. Γλυκός, φιλικός, καλοσυνάτος άνθρωπος, ευγενική με τους ανθρώπους, αλησμόνητη παιδαγωγός για τους μαθητές και τις μαθήτριές της, κοινωνική, δημιουργική και δραστήρια, άοκνη εργάτρια για την αναβάθμιση της πολιτιστικής ζωής του δήμου μας.
Άνθρωπος με ιδιαίτερη αγάπη και μεράκι για την ελληνική παράδοση και τον λαϊκό πολιτισμό επιθυμώντας να διασώσει στοιχεία της πλούσιας πολιτιστικής μας κληρονομιάς, ξεκίνησε από νεαρή ηλικία, αφενός, την καταγραφή των τοπικών ηθών και εθίμων, παραδοσιακών τραγουδιών και χορών και αφετέρου τη συλλογή λαογραφικών αντικειμένων καθώς και οικοσκευών παλαιών νοικοκυριών της ευρύτερης περιοχής του Λουτρακίου, της Περαχώρας, των Πισσίων και άλλων περιοχών της Ελλάδας, επιδιώκοντας να τα διασώσει και να τα αναδείξει, αφού ταυτόχρονα οραματιζόταν τη δημιουργία μιας λαογραφικής στέγης αντάξιας του λαογραφικού πλούτου της περιοχής και της προσωπικής της συλλογής, που ολοένα και εμπλούτιζε.
Στις προσπάθειές της είχε πάντα πρόθυμο και πολύτιμο συνεργάτη και βοηθό τον πολυαγαπημένο σύζυγό της Ανδρέα Νικολόπουλο, καθηγητή επίσης Σωματικής Αγωγής, που συνέδραμε και αυτός με τις προσωπικές του δυνάμεις για την εκπλήρωση των στόχων που από κοινού έθεταν για το καλό του τόπου.
Και το όνειρό της έγινε πραγματικότητα. Η δημιουργία, αρχικά, ενός μικρού λαογραφικού μουσείου στα Πίσσια τη δεκαετία του 1980, που γρήγορα μετεγκαταστάθηκε στη δεκαετία του 1990 στο Λουτράκι και στεγάστηκε σε νεοκλασικό κτήριο στο κέντρο της πόλης (οικία Λάμπη Αποστολίδη), αφού πρώτα η συλλέκτρια Σωτηρία Λέκκα-Νικολοπούλου έγινε δωρήτρια, παραχωρώντας την πλούσια συλλογή της που με τόσο κόπο, προσωπικά έξοδα και πολυετή εργασία δημιούργησε, στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Λουτρακίου Περαχώρας.
Το νέο Λαογραφικό Μουσείο Λουτρακίου αποτέλεσε κόσμημα για τη φημισμένη Λουτρόπολη και πόλος έλξης πολλών επισκεπτών της περιοχής, αλλά και των κατοίκων και μαθητών/τριών των σχολείων του τόπου που γνώριζαν έτσι μέσα από τις συλλογές του στοιχεία του νεότερου, λαϊκού πολιτισμού της χώρας γενικότερα καθώς και την πολύ ενδιαφέρουσα και σημαντική τοπική λαογραφία ειδικότερα.
Η αείμνηστη Σωτηρία Λέκκα Νικολοπούλου πέρα από το σημαντικό εκπαιδευτικό έργο της, ως καθηγήτρια Σωματικής Αγωγής επί σειρά πολλών ετών στο Γυμνάσιο και Λύκειο Λουτρακίου, ανέπτυξε και πλούσια κοινωνική δράση, αφού υπήρξε ιδρυτικό και ενεργό μέλος του Συνδέσμου Λουτρακιωτών-Περαχωριτών «ΙΒΥΚΟΣ», ενώ ασχολήθηκε και με τα τοπικά πολιτικά δρώμενα του δήμου στον τομέα του Πολιτισμού και της Παιδείας, καθώς αναδείχθηκε δημοτική σύμβουλος του Δήμου Λουτρακίου Περαχώρας, αναγνωρίζοντας έτσι οι άνθρωποι της περιοχής στο πρόσωπό της το πολυποίκιλο, διαχρονικό και σημαντικό έργο της.
Φωτεινό παράδειγμα ανθρώπου που διέθεσε τον εαυτό του στην υπηρεσία του τόπου, ανθρώπου της προσφοράς στους συνανθρώπους που αγάπησε και αγαπήθηκε πολύ και που όλοι/όλες θα θυμόμαστε με αγαθή ανάμνηση.
ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
«ΤΟ ΑΓΡΥΠΝΟ ΒΛΕΜΜΑ ΤΟΥ ΔΑΣΚΑΛΟΥ»
‘Έχοντας πνεύμα ανήσυχο και θέλοντας να αναδειχθεί η ιστορία και οι παραδόσεις του τόπους προχώρησε σε έρευνες για την συγγραφή βιβλίων. Δημιούργησε περιβαλλοντικά προγράμματα έτσι ώστε να συνδυάσει με ευχάριστο τρόπο την μόρφωση και την εκπαίδευση των μαθητών του Γυμνασίου Περαχώρας.
Ήταν άνθρωπος που πίστευε πως η εκπαίδευση μέσω ζωντανών εικόνων σε συνδυασμό με την γνώση και τις κουλτούρες άλλων περιοχών μπορούσε να δώσει ένα πολύτιμο εργαλείο στους μαθητές. Αξιοποιώντας διάφορα προγράμματα και εκμεταλλεύοντας τα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας και του διαδικετύου κατάφερε να διαδώσει την ιστορική σημασία της Περαχώρα στην Ελλάδα αποδεικνύοντας ότι η Περαχώρα υπήρξε πρωτεύουσα της Ελλάδας, έστω και για κάποιες ώρες, έχοντας μάλιστα και δική της σημαία «ΕΝΩΣΙΣ ΣΥΝΤΑΓΜΑ».
Ασχολήθηκε και με τα πολιτικά δρώμενα του τόπου σε καίριες θέσεις όπως αυτής του Προέδρου του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου. Εν κατακλείδι, αυτό που μένει σε μας ως παρακαταθήκη του, πέρα από τους προσωπικούς αγώνες του για την ανάδειξη του τόπου μας και την μετάδοση των γνώσεων του στους νέους, είναι η προσπάθεια του με την βοήθεια των εκάστοτε περιβαλλοντικών ομάδων του σχολείου αλλά της εκάστοτε Δημοτικής Αρχής του Δήμου για την έκδοσή βιβλίων όπως τα «Πορεία στον χρόνο», « Η Μάχης της Περαχώρας»
Χάρη σε αυτόν καθιερώθηκε τον μήνα Σεπτέμβρη να γίνεται αναπαράσταση της «Μάχης της Περαχώρας» μιας μάχης καταλυτική ενάντια στην τουρκοκρατία.
ΑΣΠΑΣΙΑ ΔΟΣΑΡΑ
«ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΜΕ ΣΕΒΑΣΜΟ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ»
Η Ασπασία Λέκκα-Δοσαρά, έτρεφε και αυτή την ίδια οικογενειακή αγάπη, διέθετε το ίδιο πάθος και είχε το ίδιο μεράκι για την ελληνική παράδοση και τον λαϊκό μας πολιτισμό με την αδερφή της Σωτηρία Λέκκα – Νικολοπούλου. Μαζί της από νεαρή ηλικία ξεκίνησε τη μελέτη και την καταγραφή των παραδοσιακών φορεσιών του ελληνικού χώρου, επισκεπτόμενη λαογραφικά μουσεία της χώρας αλλά και χωριά της ελληνικής υπαίθρου, συγκεντρώνοντας, καταγράφοντας και διασώζοντας πολύτιμα στοιχεία – πληροφορίες γι’ αυτές και ταυτόχρονα συλλέγοντας και συντηρώντας αυθεντικές παραδοσιακές ενδυμασίες.
Επικεντρώθηκε και επιδόθηκε στην τέχνη της κατασκευής της παραδοσιακής φορεσιάς, την οποία μελέτησε ενδελεχώς και στη συνέχεια αποπειράθηκε να την υπηρετήσει εμπράκτως με τη χειροποίητη δυσκολότατη εργασία της. Στις αρχές της δεκαετίας του ’70 δημιούργησε τα πρώτα της πιστά αντίγραφα ελληνικών παραδοσιακών ενδυμασιών, ξεκινώντας φυσικά από την Κορινθία με την ενδυμασία του Τσολιά, της Βλαχοπούλας και τη νυφική-γιορτινή φορεσιά της Μουντάφισσας της Περαχώρας με τα ξεχωριστά και ιδιαίτερα μεταξωτά κεντήματά της.
Για χρόνια, κατασκεύαζε και ενοικίαζε ενδυμασίες για όλες τις ηλικίες σε χορευτικά συγκροτήματα δήμων, πολιτιστικών συλλόγων, σχολείων, θεατρικών ομάδων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Η αγάπη και ο σεβασμός της για την παράδοση, η άριστη γνώση της τέχνης της ραπτικής και του κεντήματος, το πάθος της για δημιουργία, την οδήγησαν να δημιουργήσει μία από τις μεγαλύτερες συλλογές από αυθεντικές παραδοσιακές ενδυμασίες του ελληνικού χώρου. Μοναδικές χειροποίητες φορεσιές της εκτίθενται στο Ιστορικό Λαογραφικό Μουσείο Κορίνθου καθώς και στο κτήριο του Δημαρχείου του Δήμου Λουτρακίου- Περαχώρας – Αγίων Θεοδώρων.
Με την μακρόχρονη προσφορά της στο χώρο της παράδοσης, είχε τη χαρά να γευτεί τους καρπούς των προσπαθειών και των κόπων της ζωής της απολαμβάνοντας την εκτίμηση, τον σεβασμό και τους αμέτρητους επαίνους από τους ανθρώπους του πολιτισμού, τους χοροδιδασκάλους και τους ιδιώτες που συνεργάστηκαν μαζί της.
Συνέβαλε και αυτή με το δικό της τρόπο στη διάσωση πολύτιμων στοιχείων της πολιτιστικής κληρονομιάς του γενέθλιου τόπου μας και όλοι Λουτρακιώτες – Περαχωρίτες θα τη θυμόμαστε πάντα με αγάπη, γιατί, αληθινά, της χρωστάμε πολλά.
HUMFRY PAYNE
«Ο ΑΔΩΝΙΣ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ»
Laografiko Mouseio Perachoras Hymfry Payne
Ήταν το 1925, όταν ο Humfry Payne (1902-1936) αντίκρισε για πρώτη φορά τη χερσόνησο της Περαχώρας. Βρισκόταν τότε στους Δελφούς και σκαρφάλωνε το στενό μονοπάτι προς τις Φαιδριάδες Πέτρες. Σχεδόν δίμετρος, λεπτόκορμος, ξανθός, με βαθιά μπλε μάτια, ο νεαρός άγγλος αρχαιολόγος, έμελε να συνδέσει άρρηκτα το όνομά του με τις ανασκαφές στην Περαχώρα.
Στην Ελλάδα τον έφερε μια υποτροφία που κέρδισε το 1924 για έρευνα στη μεσογειακή αρχαιολογία. Έως τον Μάρτιο του 1926 είχε οργώσει με τρένα, λεωφορεία, μουλάρια αλλά και πεζός όλη την ελληνική ύπαιθρο για να γνωρίσει κάθε μνημείο, αρχαίο, βυζαντινό ή νεότερο. Τον ίδιο χρόνο, 24 χρονών παντρεύεται την Dilys Powell. Το φθινόπωρο του 1929 ανέλαβε τη Βρετανική Σχολή Αθηνών απορρίπτοντας για χάρη της Ελλάδας, την Οξφόρδη και τον Μάιο του 1930 η αγγλική αποστολή εγκαθίσταται στην Περαχώρα.
Με τους Περαχωρίτες, οι οποίοι τον λάτρεψαν και τον σέβονταν απεριόριστα, ανέπτυξε ξεχωριστές σχέσεις. Με την γνωστή καταδεκτικότητά του και τη γνησία αγάπη του για την ελληνική ύπαιθρο και τους ανθρώπους της, μοιράστηκε τις προσδοκίες τους για την δημιουργία ενός μουσείου, που θα φιλοξενούσε τον πλούτο των ευρημάτων και θα έδινε νέα πνοή στο χωριό τους.
Τον Απρίλιο του 1936 επισκέπτεται για τελευταία φορά το Ηραίο. Ένα μήνα αργότερα, στις 8 Μαΐου, μόλις 34 ετών, πεθαίνει από μια μόλυνση του σταφυλόκοκκου στο Νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» έχοντας διαγράψει μια λαμπρή πορεία και έχοντας κληροδοτήσει μια ανεπανάληπτη επιστημονική παρακαταθήκη.
Το σώμα του αναπαύεται σε έναν απλό τάφο ενός μικρού ελληνικού νεκροταφείου στις Μυκήνες – εκεί που ετάφησαν και οι Ομηρικοί ήρωες.
Μάθετε περισσότερα για τις ανασκαφές
ΚΕΙΜΕΝΑ – Παναγιώτα Μελέτη Αρχαιολόγος | ΕΦΑΚΟΡ
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΟΣ
«Ο ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΠΟΥ ΑΦΗΣΕ ΣΤΙΓΜΑ»
Γεννήθηκε το έτος 1923 στο Βυζίκι Αρκαδίας, της επαρχίας Γορτυνίας. Η οικογένειά του μετακόμισε στο Βέλο Κορινθίας, όταν ήταν σε ηλικία οκτώ ετών. Τελείωσε το εξατάξιο Γυμνάσιο Κιάτου και φοίτησε στην Παιδαγωγική Ακαδημία Τριπόλεως κατά τα έτη 1945-1947. Μετά την αποφοίτησή του από την Παιδαγωγική Ακαδημία υπηρέτησε στο στρατό ξηράς με τον βαθμό του έφεδρου Ανθυπολοχαγού.
Σαν δάσκαλος αρχικά δίδαξε στο Δημοτικό Σχολείο Βυζικίου και στη συνέχεια διορίστηκε στο Δημοτικό Σχολείο Γρεβενών το έτος 1952, όπου υπηρέτησε για ένα χρόνο. Ακολούθως μετατέθηκε στο χωριό Αμυγδαλιές Γρεβενών, όπου υπηρέτησε για οκτώ χρόνια, κάτω από εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες διαβίωσης για την εποχή εκείνη.
Στην Περαχώρα μετατέθηκε το έτος 1959, όπου υπηρέτησε σαν δάσκαλος και σαν Διευθυντής του Δημοτικού Σχολείου Περαχώρας, μέχρι το έτος 1983. Ακολούθως επέλεξε την Περαχώρα για να ζήσει το υπόλοιπο της ζωής του. Πάντα στο πλευρό του, μέχρι να αποδημήσει στους ουρανούς το 2005, σύζυγος, μητέρα, και συμπαραστάτης του, η χαμογελαστή και ανθρώπινη, όπως τη θυμόμαστε, Πηνελόπη Σαββοπούλου-Καραπανάγου, από την Τρίπολη.
Να υπενθυμίσουμε στις προηγούμενες γενιές και να ενημερώσουμε τις νεότερες ότι ο δάσκαλος Βασίλειος Καραπανάγος, ο δάσκαλός μας, για 25 ολόκληρα χρόνια στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων και προσέφερε αγωγή και μόρφωση σε πολλές γενιές μαθητών που είχε σαν αποτέλεσμα να καταστούν δημιουργικά κύτταρα της κοινωνίας και να προοδεύσουν σε πολλά επίπεδα. Στην τάξη δίδασκε ακούραστα, με ιδιαίτερο ζήλο και αγάπη, μεταλαμπαδεύοντας και αναδεικνύοντας αρχές και αξίες ζωής. Σημειωτέον ότι αποφοίτησε και από τη Γεωργική Σχολή «ΑΧΕΠΑ».
Ακόμη, τιμήθηκε από τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό για τη συμμετοχή και την προσφορά του στους εράνους που πραγματοποιούνται υπό την αιγίδα του και από το Ελληνικό Κράτος για τη συμμετοχή και την προσφορά του στους εράνους της φανέλας του στρατιώτη.΄Επαινοι του απονεμήθηκαν, τόσο από το Δημοτικό Σχολείο Αμυγδαλεών Γρεβενών όσο και από τον Προοδευτικό Εκπολιτιστικό Μορφωτικό Σύλλογο Περαχώρας, για την προσφορά του στους μαθητές των σχολείων και στις τοπικές κοινωνίες.
ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΖΕΡΒΟΣ
«Η ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΤΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ»
Ήταν παραμονές Χριστουγέννων του 1908, 23 του Δεκέμβρη, όταν στην Περαχώρα γεννιόταν ένας μεγάλος ηθοποιός, ο Παντελής Ζερβός. Τεσσάρων ετών ήταν όταν έχασε τη μητέρα του κι οκτώ τον πατέρα του. Οι συγγενείς τότε τον έκλεισαν στο Τζάνειο ορφανοτροφείο. Δεν άντεξε πολύ. Πιτσιρίκος ακόμη, προτίμησε να δουλεύει το πρωί σε καφενείο στον Πειραιά, να πηγαίνει νυχτερινό σχολείο και το βράδυ να πουλάει λεμονάδες και πορτοκαλάδες στους διψασμένους Πειραιώτες. Όταν τέλειωσε το σχολείο κατετάγη στο Βασιλικό Ναυτικό!
Έλα όμως που τραγουδούσε καλά κι έτσι όταν του είπαν πως στη Λυρική Σκηνή αναζητούσαν νέα ταλέντα, πήρε μέρος και τα κατάφερε. Την εποχή εκείνη ο Κάρολος Κουν ξεκίναγε δειλά τη δραματική σχολή του. Μια μέρα, ενώ συζητούσε με τους μαθητές του, άκουσε απ’ έξω ένα ηχηρό γέλιο. Βγήκε και είδε έναν ναύτη. Ήταν ο Παντελής Ζερβός. Ο Κουν τον ρωτάει: “Θέλεις να παίξεις στο θέατρο;» «Φυσικά», απαντάει ο Ζερβός με τη γαλανόλευκη στολή. Εμφανίσθηκε στη σκηνή το 1933 και συνεργάστηκε με τους καλύτερους θιάσους της εποχής του. Έπειτα ήρθε ο κινηματογράφος, οι 70 ταινίες και το πρώτο βραβείο δεύτερου ανδρικού ρόλου στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης το 1960, για τον ρόλο του παπα-Φώτη στην ταινία Μαντελένα. Η παρουσία του στην κινηματογραφική σκηνή αλλά και στις ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές υπήρξε μεγάλη
Πραγματοποίησε πολλές θεατρικές περιοδείες εντός και εκτός Ελλάδας, κατά τις οποίες έλαβε πολλές διακρίσεις. Για τη θεατρική του αυτή προσφορά τιμήθηκε με το Χρυσό Σταυρό του Τάγματος του Γεωργίου Α’ από τον Βασιλιά Παύλο.
Ένας στοργικός πατέρας, ένας πολύπλευρος καλλιτέχνης, ένας δοτικός άνθρωπος, ένας ανεκτίμητος θεατρίνος που, στα 73 του χρόνια, ένα παγωμένο πρωί του Γενάρη του 1982, πήρε την απόφαση ν’ αφήσει την ενδοχώρα και να γυρίσει για πάντα στα χώματα που τον γέννησαν. Εκεί… στην Περαχώρα….
Με την Υποστήριξη
MUSEUM EVOLUTION | www.muevo.gr