Το Έθιμο του

Στρατώνα

Νότια της Περαχώρας και δίπλα στην Ακρόπολη – φυσικό προμαχώνα του αρχαίου Πειραίου σε χώρο ανισόπεδο με γέρικες ελιές, γεμάτο από διάσπαρτα θραύσματα αρχαίων αγγείων, κεραμώσεων και κεραμοπλίνθων – που μαρτυρούν την οικιστική διαχρονία της περιοχής είναι χτισμένο το Μεταβυζαντινό Ναΰδριο του 18ου αιώνα το οποίο αφιερωμένο στον Μεγαλομάρτυρα Άγιο Δημήτριο, τον Μυροβλύτη.

Ο Άγιος Δημήτριος, ως στρατιωτικός άγιος (χιλίαρχος του ρωμαϊκού στρατού) και το μεταβυζαντινό του ναΰδριο στην Περαχώρα συνδέθηκαν και με την περίοδο λίγο πριν την αναχώρηση των στρατεύσιμων ανδρών της Περαχώρας και την κατάταξή τους ως οπλίτες στα σώματα του ελληνικού στρατού.

Το Έθιμο του Στρατού : Πριν την αναχώρησή τους – σύμφωνα με την παράδοση – εκκλησιάζοντας στον Αϊ-Δημήτρη σε θεία λειτουργία που τελούταν γι’ αυτούς, ματαλάμβαναν των αχράντων μυστηρίων και δέχοντας τις ευχές όλων των συγγενών και των φίλων για καλή στρατιωτική θητεία. Διαβατήρια τελετουργία στον κύκλο της ζωής των ανθρώπων της Περαχώρας και στα έθιμά τους ήταν η στράτευση των ανδρών που κατείχε ξεχωριστή θέση στη λαογραφία του ιστορικού χωριού.

Ο αποχωρισμός

Η αναχώρηση για πρώτη φορά, ο αποχωρισμός για μεγάλο χρονικό διάστημα από την οικογένεια του νέου άντρα και η κατάταξή του στον στρατό ταυτίζεται, τις παλαιότερες εκείνες εποχές, με την ενηλικίωσή του και γιορταζόταν τελετουργικά στην Περαχώρα.

Ο εορτασμός

Το έθιμο του Στρατού : Οι νέοι παρέες παρέες με τη συνοδεία μουσικών οργάνων (κλαρίνο, βιολί, λαούτο) και τοπικών οργανοπαικτών τα τελευταία βράδια, πριν «… να αναχωρήσουν για να στρατευτούν, συγκεντρώνονταν και διασκέδαζαν, γυρίζοντας στα σπίτια των τραγουδώντας ένα τοπικό τραγούδι:

“Φαντάρο με επήρανε, μου κόψαν τα μαλλιά μου,
μου αλλάζουνε τα ρούχα μου και την περπατησιά μου … »

Στα σπίτια τους προσέφεραν μεζέδες, αι κρασί και από μία κότα, την οποία μεταφέρουν μαζί τους κατά την διαδρομήν εντός του χωριού, την οποία και τρώγουν μεταξύ τους».

Οι νέοι άντρες μεθούν, σπάνε ποτήρια, κάνουν μεγάλη φασαρία, συγκινούνται, κλαίνε … Φέρνουν στον νου τα αγαπημένα τους πρόσωπα που σε λίγο θα αποχωριστούν, τραγουδούν για τη νέα ζωή τους στους στρατώνες, για την αγάπη και τους κρυφούς τους έρωτες …

Με τους στρατεύσιμους οπλίτες της Περαχώρας και της ευρύτερης περιοχή της, που εκπλήρωναν τη στρατιωτική τους θητεία στο ελληνικό στρατό και ειδικότερα σε αυτούς που είχαν καταταγεί στο πολεμικό ναυτικό και υπηρετούσαν ως ναύτες στα πολεμικά πλοία, φαίνεται πως σχετίζονται και τα πολλά νεότερα χαραγμένα σχέδια καραβιών στις κατώτερες ζώνες των τοιχογραφιών του δυτικού και βόρειου τοίχου του ναού του Αγίου Δημητρίου. Πρόκειται, προφανώς, για ιδιότυπα «τάματα», αφιερωμένα των πιστών στον Αϊ Δημήτρη και στους υπόλοιπους αγίους – πάνω στις αγιογραφίες των οποίων έχουν χαραχτεί –αποζητώντας τη βοήθεια, τη σκέπη και την προστασία τους για τους στρατευμένους νέους της Περαχώρας.

Εκτός από τα σχέδια των καραβιών διακρίνουμε στους τοίχους του Αϊ Δημήτρη και τάματα – χαραγμένα σχέδια που εικονίζουν κοπάδια ζώων (πρόβατα, κατσίκια) των κτηνοτρόφων της περιοχής αλλά και δέντρα των γεωργών της Περαχώρας, που προσδοκούν και επικαλούνται το θείο για την καλή σοδειά, την ευφορία της γης και την ευκαρπία των δέντρων.

Για να διαβάσετε την ολοκληρωμένη έρευνα του Νικολάου Γεωργίου με τίτλο ” ΤΟ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΝΑΫΔΡΙΟ
ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΠΕΡΑΧΩΡΑΣ” πατήστε

ΕΔΩ

ΠΗΓΕΣ – Νικόλαος Γεωργίου (Δάσκαλος) | Το μεταβυζαντικό ναϋριο του Αγίου Δημητρίου Περαχώρας

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ – Αθανάσιου Πρωτοπαππά

Στίχοι Παραδοσιακού Τραγουδιού

Μικρή μικρή σ’ αγάπησα, ετών δεκατεσσάρων και τώρα που μεγάλωσα με παίρνουνε φαντάρο. Στρατιώτη κι αν με πάρουνε μην κλάψεις, μη δακρύσεις, μόνο μια χάρη σου ζητώ, να μη με λησμονήσεις. Πατέρα μας μεγάλωσες με πίκρες και με πόνους και τώρα που μεγάλωσα με κλείνουν στους στρατώνες
Πατέρα δώσ’ μου την ευχή να πάω να υπηρετήσω κι όσο μπορώ πιο γρήγορα κοντά σου να γυρίσω. Πρωί πρωί χαράματα μέτρησε τα παιδιά σου, ένα θα λείπει, μάνα μου, από την αγκαλιά σου. Κι εσύ μικρή μου αδερφή μην κλάψεις, μη δακρύσεις μόνο μια χάρη σου ζητώ να μη με λησμονήσεις.
Πικρό που είναι το χακί, φαρμάκι το γαλόνι και όποιος λεβέντης το φορεί τα νιάτα του σκλαβώνει. Το πρώτο μου συσσίτιο ήτανε μελιτζάνες, σαν τις βαρκούλες πλέανε μέσα στις καραβάνες.
Όταν θα φύγω μάνα μου μην κλάψεις, μη δακρύσεις μόνο μια χάρη σου ζητώ, να μη με λησμονήσεις. Το γιασεμί στην πόρτα σου ήρθα να το κλαδέψω, νόμισε η μάνα σου, πως ήρθα να σε κλέψω. Κορίτσια μη ζηλεύετε τα κίτρινα γαλόνια, γιατί σας κοροϊδεύουνε για να περνούν τα χρόνια